ACTUEEL / BEWUSTWORDING / ONTWERP

Blossom Architecture: ‘Alles wat bestaat heeft waarde’

12 september 2022 | Alles wat bestaat heeft waarde. Dat is het uitgangspunt van Blossom Architecture in Zwolle. Architecten en partners Maartje van den Berg en Leyla Godoy hebben een breed werkveld: architectuur, landschap en interieur. De rode draad is duurzaamheid en circulariteit. ‘We willen de wereld een stukje duurzamer, mooier en gelukkiger maken.’

Tien jaar geleden begon Maartje als consultant op het gebied van duurzaamheid en circulaire economie. Ze is meer van het inzicht en het weten, dan van de regels en gaat liever voor een goede warmtepomp dan een certificaat. Dat sloeg aan. ‘Het ging zo goed dat ik wilde proberen om dat wat ik adviseerde ook in de markt te zetten. Ik won een prijsvraag met een duurzaam ontwerp voor het interieur van het stadhuis in Wageningen en kreeg het heel druk. In die tijd ontmoette ik Leyla en we hadden meteen een klik. We hebben dezelfde smaak, dezelfde visie en werklust, terwijl we elkaar ook aanvulden. We besloten om samen te gaan werken.’ Leyla knikt. ‘Waar Maartje vaak aan de basis staat van nieuwe, altijd duurzame ideeën en ontwerpen, ben ik meer van het verfraaien, perfectioneren en afmaken. Dat maakt het een bijzonder waardevolle samenwerking.’

‘Dit voelde goed’
Leyla studeerde af in Caracas, Venezuela, en emigreerde in 2011 naar Ommen. Ze werkte bij een aantal architectenbureaus en breidde haar kennis uit met vooral de Nederlandse regelgeving. ‘Ik had nooit verwacht dat ik partner zou worden van een architectenbureau, en zeker niet dat ik met een Nederlandse zou gaan samenwerken. Maar ik kijk altijd met open mind naar wat er op mijn pad komt, ik volg mijn hart en dit voelde helemaal goed.’ Maartje studeerde af bij Herman Hertzberger en is een voorloper op het gebied van circulaire economie. Geregeld adviseert ze TNO en TU Delft bij hun wetenschappelijke onderzoeken op dat gebied. Inmiddels zijn Maartje en Leyla alweer zeven jaar en vele mooie projecten verder.

WaardeRing-samenwerking
De ideeën ontstaan op allerlei manieren. Opdrachtgevers zoeken een duurzame ontwerp, oude materialen inspireren of er ontstaat spontaan iets. ‘Altijd als ik bij productiebedrijven kom, vraag ik of ik in de afvalcontainer mag kijken’, vertelt Maartje. ‘Ik snuffel en neem materialen mee die me inspireren. Die kunnen maanden, jaren bij mij thuis liggen voordat er iets gebeurt. Een goed voorbeeld is afvalkarton dat ik ooit bij een kartonproducent vond. Dat ligt dan een beetje te verstoffen, totdat ik echt een idee krijg. Leyla duikt er bovenop met haar knowhow en maakt een tekening. Op basis van een prototype perfectioneren we het en we bedenken merk, naam en logo. Zo ontstond ons kartonnen meubilair. En op die manier hebben we ook in samenwerking met Binthout duurzame plafonds voor Hogeschool Windesheim ontworpen, van bij Kringloop Zwolle en Noggus&Noggus ingebrachte bedbodems, die door leerlingen van Thorbecke in Bedrijf (een samenwerking van praktijkscholen Thorbecke en TalentStad, en vso De Twijn en De Ambelt) uit elkaar werden gehaald. Dat was echt een mooi WaardeRing-project. Op dit moment zijn we met duurzame zitelementen, de kiezels, bezig.’ Het gaat om circulariteit, maar het gaat ook om bewustwording. ‘Deze artikelen hebben iets aantrekkelijks, op basis waarvan je mooie, duurzame verhalen kunt vertellen en mensen tot nadenken stemt.’

Tekst gaat door onder de foto’s

Afvaloog
‘Op een gegeven moment krijg je er oog voor’, zegt Maartje. ‘Een afvaloog.’ Ze pakt een mooie, roodbruine plank. ‘Dit is ook iets waar ik trots op ben. Het is okoumé, een lichte houtsoort uit West-Afrika, die veel in de scheepvaart wordt gebruikt. Het heeft een mooie tekening, een mooie lijn. Alleen de mooie stukken van de boom worden gebruikt, de rest wordt verbrand. Als er een noest in zit bijvoorbeeld. Dus dat wordt verspild. Nu is er een partij die heeft ontdekt dat je het net als vurenhout kunt koken. Daarmee gaat het twee duurzaamheidsklasses omhoog, en kan het buiten gebruikt worden. We gaan het voor gevels gebruiken in Olst, waar we bezig zijn met een duurzaam project voor een collectief particulier opdrachtgeverschap. Het is een mooi, nieuw product.’

‘Als het maar leuk, duurzaam en vernieuwend is’
En zo ontspruiten de bijzonderste ideeën uit het brein van Maartje en Leyla. In elk project dat ze realiseren, is die creatieve, duurzame, lichte en moderne Blossomspecifieke stijl terug te vinden. Van oude klimtouwen uit een gymzaal ontwerpen ze de balie van een gemeentehuis. In nieuw meubilair gebruiken ze oude composieten. Oude, afgedankte lampen geven ze een nieuwe toekomst. Originele elementen krijgen zorgvuldig en met eerbied een plekje in duurzame, moderne vernieuwbouwprojecten. Grenzen op het gebied van architectuur, landschap en interieur kennen de architecten niet. ‘Als het maar leuk, duurzaam en vernieuwend is. Ik heb wel de behoefte om elke twee jaar iets nieuws te doen’, zegt Maartje. ‘Zo ontwikkelen we als bureau mee met de circulaire economie. Wij buigen ons over vraagstukken als: hoe stimuleer je duurzamer wonen, hoe zorg je voor minder verharding op terreinen, hoe bevorder je het gebruik van biobased materiaal. Wat ons betreft moet het haalbaar zijn om de wereld mooier te maken.’

Orde in de creatieve chaos
Het lijkt allemaal veel makkelijker dan het is. Aan de plafondpanelen van bedbodems ging een lang proces vooraf vanwege brandveiligheid. Het naaien van de kiezelbekleding is ongelofelijk veel werk. En er zijn ook dingen die niet lukken. Leyla haalt een metalen lamp op, van waaronder uit een vrolijke franje van wit en oranje kunststof golft. ‘Kijk, dit is gemaakt van afgekeurde regenpakken. Het is een gekke lamp, veel te veel werk en niet commercieel haalbaar. Maar je wordt er wel hartstikke blij van, toch?’ Leyla is afronder en ordeschepper in de creatieve chaos die soms ontstaat. ‘Ik ben van het perfectioneren en wil ervoor zorgen dat het mooi en goed te begrijpen is. Niet alle ideeën zijn even haalbaar, maar ik zal nooit de rem op iets zetten. Ik vind het geweldig wat Maartje allemaal bedenkt. Als je steeds nieuwe dingen ontwikkelt, blijf je creatief.’ En hoe complexer, hoe beter. ‘Te moeilijk bestaat niet’, zegt ze. ‘Hoe ingewikkelder, hoe uitdagender!’

Gelukkiger mensen, mooiere omgeving
Het leuke is dat opdrachtgevers Blossom Architecture steeds beter weten te vinden. ‘Dat verbaast me wel eens’, zegt Maartje. ‘Het gaat echt van kleine bedrijven tot grote opdrachtgevers, zoals gemeenten, woningcorporaties en andere bedrijven en particulieren. Zo zijn we momenteel bezig met het ontwerp voor een nieuw hoofdkantoor van Bolletje in Almelo.’ Ze probeert een verklaring te geven voor het feit dat een relatief heel klein bureau zulke mooie opdrachten binnenkrijgt. ‘Wij hebben kennis van de circulaire economie, zijn voorloper op dat gebied. We bekijken elk project met een hele brede blik. Het gaat niet alleen om het ontwerp, maar we willen dat de mensen gelukkiger worden, de omgeving mooier wordt, dat is onze drijfveer. En daar komt onze consultancy-achtergrond ook om de hoek kijken.’ Ze geeft een voorbeeld. ‘Een gemeente wilde een balie bij de ingang, speciaal voor de seniorburgers, zodat die niet hele afstanden in het gebouw hoefden te lopen. Ik onderzocht de situatie en constateerde dat ze geen balie nodig hadden, maar hostmanship. Medewerkers die vragen wat de senioren nodig hebben, hen een arm geven en naar de taxi begeleiden. Ambtenaren die niet pal tegenover de burgers staan met een balie ertussen, maar naast ze gaan staan en ze verder helpen. Kijk, dat is wat Blossom Architecture ook doet.’

Unieke combinatie
‘We willen plekken maken waar mensen zich fijn voelen. We leven ons in, in wat een ander nodig heeft. Dat is de taak van alle architecten natuurlijk, maar wij gaan daarin heel ver. Het gaat over het ontwerp, de kantoortjes, de wc’s en de techniek, maar ook over logistiek en landschap bijvoorbeeld. Stel je hebt een prachtig verpleeghuis ontworpen, maar daar staan elke dag drie containers met vieze was voor. Hoe ontluisterend is dat voor de bezoeker die met zijn oude moeder een kijkje komt nemen, op zoek naar een nieuw woonplekje. Wij hebben daar oog voor. Wij kijken op verschillende schaalniveaus naar zo’n project. Wat zie ik op afstand als ik aankom, wat zie ik bij de entree, wat als ik binnenkom en wat als ik zit.’ Maartje lacht. ‘Wij geven ook wel ongevraagd advies. Een voorzitter van een college van bestuur is vaak heel blij als ik zomaar met een paar ideeën kom. Die moet hij anders alles zelf allemaal verzinnen. En ik vind het leuk, het kost me geen moeite. De manier waarop wij consultancy combineren met duurzaam ontwerp is uniek. Daardoor komen opdrachtgevers ook vaak terug.’

Bewustwording
Het gaat goed met het duurzame bewustzijn. ‘Dat merken wij ook’, zegt Maartje. ‘Er komen steeds meer mensen die het begrijpen. Tegenwoordig is het ook mode om aan duurzaamheid en circulariteit te doen. Dat is een andere, extrinsieke motivatie. Wij hebben liever dat het vanuit het hart komt, niet omdat het moet van de baas of omdat de buurman het ook doet, maar omdat men het echt wil en belangrijk vindt.’ Het gaat goed, maar er valt nog veel te halen. ‘Zo wordt er heel veel verspild in de bouw en moet je de mensen nog wat bewuster maken. Dat ze niet met de kitspuit werken, maar met schroeven, zodat alles weer gedemonteerd en hergebruikt kan worden als dat nodig is. Soms moet je er echt bij blijven staan, zodat niet toch de slijptol wordt gebruikt in plaats van de schroevendraaier bij demontage. Het kost altijd wat meer moeite. Maar als je vertelt dat voor een onbeschadigd gedemonteerde deur zestig euro is te krijgen, dan hebben ze het er wel voor over. We moeten gewoon geduld hebben en gewoon doorgaan.’

Blossom Architecture is een sprankelend, eigenzinnig bureau dat op een bijzondere, bijna intuïtieve manier werkt. De architecten zijn inspirerend en werken met passie. Elk ontwerp, elk project kent een soort rijpingsproces en is uniek. ‘We kijken naar de mensen, de organisatie, de genius loci, de plek, het materiaal; is er ter plekke iets wat we kunnen gebruiken. Het doel is om de wereld een beetje mooier, fijner, gelukkiger, duurzamer, efficiënter en functioneler te maken. En met elk project dat we realiseren, komen we een stukje verder.’