Circulaire economie
Een circulaire economie is een economisch systeem van gesloten kringlopen waarin grondstoffen, onderdelen en producten hun waarde zo min mogelijk verliezen, hernieuwbare energiebronnen worden gebruikt en systeemdenken centraal staat. In een circulaire economie gebruiken we zo min mogelijk grondstoffen en benutten we deze optimaal. Producten worden zo ontworpen dat zo weinig mogelijk grondstoffen nodig zijn en de gebruikte grondstoffen zo lang mogelijk worden gebruikt en daarna hoogwaardig worden hergebruikt.
WaardeRing
WaardeRing, met de klemtoon op Waarde, is een circulair ambachtsnetwerk in de regio Zwolle, dat begin oktober 2019 van start is gegaan met veertien partners. Dat aantal neemt voortdurend toe. Partner worden van WaardeRing is verder vrij eenvoudig en kent weinig verplichtingen en vooral kansen. Er is geen sprake van lidmaatschapskosten of contributie. De partners onderschrijven de doelstellingen van WaardeRing en leveren een actieve bijdrage aan de (hoog)waardige inzet van mensen en materialen.
WaardeRing is een van de tien initiatieven die in 2019 de prijsvraag van Rijkswaterstaat wonnen, op het gebied van circulaire ambachtscentra. Penvoerder van WaardeRing is de gemeente Zwolle, initiatiefnemer is Kringloop Zwolle, projectcoördinatie gebeurt vanuit Natuur & Milieu Overijssel. In november 2020 is WaardeRing uitgebreid met de gemeenten Zwartewaterland, Ommen, Dalfsen en Staphorst; ook dit uitbreidingsplan ‘WaardeRegio’ is gehonoreerd met een prijs van Rijkswaterstaat.
Kenmerkend voor WaardeRing is dat het geen fysiek ambachtscentrum is, maar een samenwerking van bedrijven en organisaties, die hun mensen en locaties inzetten en zo een circulair ambachtsnetwerk vormen. Het voordeel hiervan is dat WaardeRing meteen van start kon gaan met de doelen en ambities.
Hoe het werkt
Spullen en materialen die vrijkomen aan de ‘achterkant’ van het kringloopbedrijf zijn het vertrekpunt. Hiervoor worden nieuwe, hoogwaardige toepassingen gezocht. Arbeidstrainingscentra van praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs (vso) zetten zich in om tot hoogwaardige toepassingen te komen, zoals het creëren van monostromen door sorteren en demonteren. Om tot nieuwe toepassingen te komen, wordt samengewerkt met het regionale mkb en voeren mbo- en hbo-studenten onderzoeks- en ontwerpopdrachten uit. Opschaling van stromen is inzet van de samenwerking met de milieustraat (ROVA). Steeds meer projecten zijn op kleine schaal opgestart en succesvol.
WaardeRing gaat voor de volgende doelen:
- Steeds meer afgedankte goederen en materialen in de regio Zwolle krijgen een hoogwaardige, circulaire toepassing. De R-ladder is hierin leidend.
- Inzet en opleiding van kwetsbare doelgroepen voor een (reguliere) plek in de circulaire economie: bij alles wat wij doen om circulaire toepassing van goederen en materialen mogelijk te maken, kijken we hoe de activiteit kan bijdragen aan de inzet en/of opleiding van kwetsbare doelgroepen. We richten ons in eerste instantie op leerlingen van praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs en (jong)volwassenen met een entree/mbo2-diploma en daarnaast op mensen met een arbeidsbeperking en statushouders.
- Bieden van ervarings- en onderzoekruimte voor mbo- en hbo-studenten binnen de context van een circulaire economie: mbo en hbo-studenten doen ervaring op met het werken, ontwerpen en ondernemen in een circulaire economie.
- Creëren van bewustwording over het belang en de mogelijkheden van een circulaire economie bij inwoners en bedrijven in de regio Zwolle.
WaardeRing draait om kansen voor mensen en materialen.
Hoogwaardig hergebruik vraagt vaak om extra arbeidsinzet in de vorm van sorteren, repareren, opknappen en demonteren. WaardeRing realiseert dit door een hechte samenwerking met het voortgezet (speciaal) onderwijs, mbo, hbo en sociale werkvoorziening. De werkzaamheden bij de kringloopwinkel zijn gefocust op trede twee tot en met vier van de participatieladder. Het arbeidstrainingscentrum TIB (Thorbecke, TalentStad en de Twijn in Bedrijf) werkt met leerlingen vanaf trede 1 van de participatieladder. Bij deze eerste trede gaat het niet om isolatie binnenshuis, maar een ‘geïsoleerde werkomgeving’. Het is van belang dat de leerlingen zich veilig en gewaardeerd voelen wanneer ze aan het werk zijn. Het doel is om de leerlingen te laten doorstromen naar betaald werk (eventueel met ondersteuning).
Voortgang:
- Hoe het in oktober 2019 begon: Kansen voor mensen en materialen
- November 2020: Eén jaar WaardeRing: we laten zien dat het mogelijk is
- Rapportage WaardeRing voor Rijkswaterstaat, november 2021: WaardeRing 2 jaar: Het Magazine
- Rapportage WaardeRegio voor Rijkswaterstaat, mei 2022: Rapportage WaardeRegio
- Netwerkanalyse WaardeRing, oktober 2022: Netwerkanalyse WaardeRing
- WaardeRing 2023: een terug- en vooruitblik
- Jubileummagazine 2024: 5 jaar WaardeRing
De WaardeRing-doelen kunnen worden gekoppeld aan de Sustainable Development Goals (SDG’s) van de Verenigde Naties. Dat onderzochten internationale studenten van het Windesheim Honours College. Het gaat om de volgende vier doelen:
SDG 4: Kwaliteitsonderwijs: mbo- en hbo-studenten doen ervaring op met het werken en ondernemen in een circulaire economie.
SDG 8: Waardig werk en economische groei: Leerlingen van praktijk- en vso-scholen en jongeren die zonder startkwalificatie het onderwijs verlaten, krijgen een vakopleiding en een baan aangeboden.
SDG 10: Ongelijkheid verminderen: WaardeRing creëert bewustwording op het gebied van de vele mogelijkheden en het belang van een circulaire economie.
SDG 12: Verantwoorde consumptie en productie: Steeds meer afgedankte goederen en materialen in de regio Zwolle krijgen een zo hoog mogelijke toepassing op de R-ladder.