WaardeRing en de coronacrisis deel 1
29 mei 2020 | De coronacrisis heeft een enorme impact op onze (circulaire) maatschappij. We vroegen onze partners wat het effect van deze crisis is op hun bedrijf of organisatie en hoe ze ermee omgaan. Deel 1: Architect Maartje van den Berg van Blossom Architecture probeert positief te blijven en organisatieadviseur Annet Westerijk van Tiem denkt dat juist nu de tijd rijp is om bewustwording op het gebied van circulariteit en duurzaamheid te creëren:
Maartje van den Berg, architect, eigenaar architectenbureau Blossom Architecture:
‘Het is nog redelijk druk, maar ik ben wel somber. Overheden zien een enorme vraag vanuit het sociaal domein op zich afkomen, dus alle potentiële aanbestedingen zijn on hold gezet. Uit de tweewekelijkse branchemonitor blijkt dat alle architecten bezorgd zijn. En als wij niets tekenen, wordt er vervolgens niets gebouwd, dus voor veel branches ligt een depressie op de loer. De coronacrisis heeft een ongelofelijk effect op alles, behalve op de ondernemingen die acyclisch bewegen.
Als architecten kunnen wij heel goed anders denken, dat is ons handelskenmerk. We zijn gewend om situaties te analyseren en op een mooie manier oplossingen te bedenken. Het zit in ons DNA om te helpen. De eerste weken nadat de coronamaatregelen in gang waren gezet, heb ik iedere dag ondernemers uit mijn netwerk opgebeld om te vragen hoe het er mee was en of ik ergens mee kon helpen. Verder heb ik nagedacht over hoe ik de maatschappij op mijn eigen manier kon dienen. Zo heb ik een ontwerp voor banken op het Grote Kerkplein gemaakt, zodat horecaondernemers daar hun terras kunnen uitbreiden. Ik heb de Zwolse Theaters aangeboden om mee te denken. Als projectmanager voor een woningbouwcorporatie heb ik mandaat gekregen om mensen zo lang mogelijk aan het werk te houden, door de activiteiten te splitsen in binnen- en buitenwerk. Het buitenwerk kon daardoor gewoon doorgaan.
We leven bij de dag. Je weet niet of en hoe blijvend de maatregelen zijn en of je daarvoor dus kosten moet maken. Circulariteit helpt daarbij. Die banken op het Grote Kerkplein zijn bijvoorbeeld van boomstammen die iemand nog in de opslag had liggen. Verder weet ik niet hoe de toekomst eruit ziet. Iedereen heeft zijn eigen werkelijkheid, dat moeten we accepteren en respecteren. Je kunt elkaar maar beter helpen, daar geloof ik echt in. We moeten het samen doen.
WaardeRing hoeft niet stil te liggen. Juist in deze periode is het makkelijker om denkkracht en doekracht in te zetten en kansen te zien, waarbij we vooral de lokale economie moeten steunen. Ik werk bijvoorbeeld heel graag met Binthout. Laatst heb ik een akoestisch plafond ontworpen met verlichting en de rand werd gemaakt van prachtige planken die echter door noesten waren afgekeurd voor grafkisten. Dat is circulair ontwerpen: eerst kijken wat er is. Wat betreft de kansen voor mensen is het wel lastig in deze periode. Ik begeleid nog wel studenten bouwkunde bij het afstuderen, maar een Syrische statushouder die bij mij werkervaring kwam opdoen, moest ik toch naar huis sturen. Ondernemers zijn heel druk om zichzelf staande te houden, daarna kunnen ze pas verder kijken naar de doelgroep.
In de transitie naar een circulaire economie zitten we nog in de beginfase. Niets is vanzelfsprekend, je moet het echt willen. Deze periode helpt wel op de weg naar nieuwe inzichten. Je ziet ook het positieve effect op het milieu als mensen een tijdlang niet overal maar heen vliegen. Ik hoop dat dat een beetje tussen de oren blijft zitten. Ikzelf probeer positief te blijven, er vol voor te gaan. Je moet het leuk houden voor jezelf. Mooie dingen verzinnen, daar geloof ik in.’
Het ontwerp voor het Grote Kerkplein in Zwolle:
Annet Westerdijk, organisatieadviseur bij Tiem, sociale werkvoorziening en arbeidsintegratie:
‘Wij hebben drie grote klantgroepen. De sw-collega’s, de mensen in de participatiewet die wij ondersteunen op weg naar werk en de werkgevers met wie we matches maken om ze te helpen zo inclusief mogelijk te werken. Ongeveer 700 mensen zijn aan het werk in het kader van de sociale werkvoorziening. Daarvan is tijdens de coronacrisis zestig procent aan het werk gebleven, in bijvoorbeeld de groenvoorziening of bij de post. Maar met onze eigen productieactiviteiten zijn we half maart gestopt op een paar kleine werkzaamheden na, dus dat was ingrijpend. Inmiddels zijn we die weer wat aan het opschalen. Het pand wordt aangepast en is per 2 juni coronaproof voor zover dat mogelijk is. Omdat niet iedereen tegelijk kan komen, gaan we in een soort ploegendiensten werken.
We zijn in contact gegaan met de collega’s die extern werken, over hun situatie en hoe het gaat. Daar hebben we mensen die nadere hulp nodig hadden uitgefilterd en doorverwezen naar wijkteams of hulpverlening. Ook hebben we collega’s die dat nodig hadden uitgenodigd om een aantal dagdelen bij ons aan het werk te gaan. Bij je beleid moet je rekening houden met het gegeven dat niet iedereen een achtertuin heeft, of een werkplek waar je rustig aan het werk kunt. We hebben collega’s die in een flat wonen met boven en onder zich gezinnen, waar het nooit rustig is en die het zwaar hebben.
Verder moet je een goede balans zien te vinden tussen enerzijds het verdienmodel en anderzijds onze belangrijke opdracht: hoe bied je passend werk aan mensen met een arbeidsbeperking in deze periode. Waar zit nog rek in en waar absoluut niet. Je moet rekening houden met de belangen van iedereen, dat is een aanhoudend onderwerp van discussie en afweging geweest. We moesten varen op 50% kennis om 100% beslissingen te nemen. Maar ik denk dat we het goed doen. We communiceren iedere week naar alle collega’s en we werken goed samen in de gemeentelijke driehoek met inkomensondersteuning en sociale wijkteams om zo snel mogelijk mensen richting werk te helpen en nu ook juist te voorkomen dat ze in de bijstand belanden. Het perspectief is wat dat betreft voor mensen in de participatiewet totaal veranderd de laatste drie maanden.
Het werk verandert voor ons. Daar proberen we flexibel op in te spelen. Zo hebben collega’s de afdeling Inkomensondersteuning geholpen om de tozo-aanvragen zo snel mogelijk te verwerken. Op deze manier doen we wat we kunnen. We blijven ons altijd intensief inzetten voor onze doelgroep, want die afstand tot de arbeidsmarkt heeft zich nog nooit vanzelf opgelost. Daar is de medewerking van de werkgevers voor nodig en dat blijft een aanhoudend gesprek.
Ik weet niet of de coronacrisis een lange-termijn-effect heeft op circulariteit. Het is op dit moment heel moeilijk om in de toekomst te kijken. Voor Tiem, maar sowieso in het algemeen. Voor WaardeRing is er altijd wel wat te doen, denk ik. We moeten juist nu blijven proberen om kansen voor mensen te creëren. En voor wat de kansen voor materialen betreft: we kunnen bijvoorbeeld nu alvast gaan nadenken over wat er straks moet gebeuren met al die spatschermen die nu massaal overal geplaatst worden en straks wellicht weer verwijderd worden. Verder denk ik echt dat het juist nú het moment is voor ons circulaire ambachtsnetwerk om het podium te betreden en bewustwording te creëren op het gebied van duurzaamheid en circulariteit. De tijd is rijp voor een publieksoproep om mee te denken en oplossingen aan te dragen. Ik hoop echt dat er in deze tijden bij ons allemaal notie is ontstaan om niet terug te willen naar de oude gemaksindustrie waar alles panklaar wordt aangereikt.