Upcycling en ecosystemen: wat werkt wel en wat niet? Een onderzoek
29 maart 2023 | Nieuwe keukens uit oude tafelbladen. Papier of isolatiemateriaal uit afgedankt katoen. Kaarsenhouders van oude cd’s en dvd’s. Hergebruik van waardevolle reststromen, ook wel ‘upcycling’ genoemd, is cruciaal op de weg naar de circulaire economie in 2050. De mensen willen wel circulair. Maar de systemen zijn nog ongelofelijk lineair. In het project Urban Upcycling onderzoeken initiatiefnemer Hogeschool van Amsterdam met Hogeschool Windesheim en de Universiteit van Maastricht samen met gemeenten, kennispartners en bedrijven hoe upcycling in stedelijke context vorm kan krijgen: waar gaat het goed, waar knelt het en waarom. Deze week ontving WaardeRing het consortium in het Arbeidstrainingscentrum TIB in Zwolle.
Overal in den lande vinden mooie upcycle-projecten plaats, sommige daarvan in Circulaire Ambachtscentra. In het Urban Upcycling-project richten de onderzoekers zich op ecosystemen in Amersfoort, Amsterdam, Almere, Rotterdam en Zwolle (WaardeRing). Inmiddels zijn Amersfoort, Zwolle en Rotterdam onder de loep gelegd. Bij TIB presenteerden de initiatiefnemers een tussenevaluatie.
Veel vragen en uitdagingen popten op tijdens de bijeenkomst. Zo blijkt upcycling op kleine schaal geen probleem. Maar als de projecten groter worden, beginnen gevestigde lineaire stromen zich te roeren. Afval levert bijvoorbeeld -tot nu toe- namelijk geld op. En voor instanties, producenten en bijvoorbeeld afvalinzamelaars blijkt de stap ‘van afval naar grondstof’ in de praktijk groot. Toen de toon tijdens de bijeenkomst gezet was, passeerden nog veel meer uiteenlopende vragen de revue:
- wat werkt beter, een fysiek circulair ambachtscentrum zoals in Almere, of een netwerk zoals WaardeRing in Zwolle?
- En wie kan het beste zo’n centrum/netwerk orkestreren?
- waar moet zo’n centrum zich dan bevinden, in de stad of in de periferie en wat vinden de ambachtelijke makers ervan?
- Hoe essentieel is trouwens dat ambachtschap in het circulaire geheel?
- Hoe zit het met de consumenten? Willen die bijvoorbeeld wel of niet zien dat iets uit hergebruikt materiaal is gemaakt? Hoe ver willen ze rijden en wat is qua afstand nog circulair?
- En, heel belangrijk: hoe deel je kennis? Is het mogelijk een overzichtelijke kennisbank te creëren, waar alle circulaire projecten en ecosystemen te vinden zijn zodat niet iedereen hetzelfde wiel hoeft uit te vinden?
Het onderzoeksproject kent drie aspecten: hoe zien ecosystemen er uit, hoe ontwikkelen die zich in de tijd, en welke elementen zijn succesvol en welke niet? Daarnaast onderzoekt het consortium welke businessmodellen voor upcycling succesvol zijn en op welke manier upcycling initiatieven duurzaam kunnen worden opgeschaald. Vervolgens wordt er bekeken welke concrete producten met upcycling kunnen worden gemaakt. Hoe kijken consumenten tegen upcycling-producten aan, en wat is de marktacceptatie van dit soort producten?
Partners zijn:
- De kennisinstellingen HvA, Hogeschool Windesheim en Universiteit Maastricht
- De gemeenten Amersfoort, Amsterdam, Almere, Rotterdam, Zwolle
- Urban upcycling initiatieven WaardeRing (Zwolle), Circulair Warenhuis (Leiden), Pantar en Buurman Rotterdam
- Ontwerpers van upcycling producten Blooey, Studio Hamerhaai, The Upcycle en Tolhuijs Design
- Afvalinzamelaars ROVA en Renewi
- Vertegenwoordigers van de meubel- en interieurbranche IKEA en CBM
- Kennispartners Het Groene Brein en Rijkswaterstaat
Al met al een interessant onderzoek dat we op de voet zullen volgen. We houden jullie op de hoogte!
