‘Alles klopt aan de winkel Van Waarde. We kunnen hier met z’n allen heel trots op zijn’

10 april 2025 | Fijne sfeer in de winkel van Waarde, woensdagmiddag 9 april 2025. Schoolbestuurders, gemeente en wethouder kwamen bijeen om te horen, zien en ervaren hoe het gaat met hun bijzondere levensecht-leren-project in de Zwolse binnenstad. Docenten, leerling en team benadrukten het succes van het concept, dat het dan ook verdient om geprolongeerd te worden.

‘Vandaag laten we zien wat hier allemaal gebeurt, waarom het zo’n succes is en waarom we graag willen dat we op deze voet door kunnen gaan’, leidde leidinggevende Hetty Waanders van de winkel van Waarde de bijeenkomst in. ‘Wij combineren onderwijs met de circulaire economie. Deze winkel biedt voor elke leerling, elke student, elke stagiair mogelijkheden. Leerlingen kunnen in hier leren omgaan met klanten en kassa, etaleren, sorteren, prijzen, checken of artikelen compleet zijn, werken in de logistiek en nog veel meer vaardigheden opdoen. Elk op hun eigen manier en tempo. Het levensecht leren maakt het voor hen heel aantrekkelijk.’

‘Je ziet hun zelfvertrouwen groeien’
‘Onze leerlingen stromen uit naar dagbesteding, beschut werk of gewoon werk’, vertelde leraarondersteuner Martine Vierhuizen van vso de Ambelt. ‘Van Waarde is voor hen een laagdrempelige plek om te kijken naar hun mogelijkheden. Ze kunnen hier net die extra stapjes maken. Er zijn leerlingen bij waarvan je dacht dat die op dagbestedingsniveau zouden uitstromen, die door Van Waarde toch naar beschut werk kunnen. Ze mogen hier zijn wie ze zijn, zich ontwikkelen op hun eigen manier en tempo. Je ziet hun zelfvertrouwen groeien.’ Leerling Esmee knikt. ‘Ik heb hier geleerd om met klanten om te gaan. Niet alleen bij de kassa, maar ik maak ook gewoon een praatje. Als ik iets niet snap, kan ik het vragen en dan wordt het heel rustig en goed uitgelegd.’

Ongekende talenten ontdekken
‘Vso de Twijn heeft leerlingen met een lichamelijke of andere beperking, maar ook vmbo-leerlingen’, vertelde vakleerkracht Miranda Jeukens van de Twijn. ‘De bovenbouw geef ik in groepjes les. Hier achter de winkel krijgen ze praktijkmodules commercieel en retail. De opdrachten voeren ze in de winkel uit. Etaleren of bijvoorbeeld een artikelpresentatie maken. Ze kunnen hier in de winkel ook proeven van bekwaamheid doen. En vaak ontdekken ze dat ze meer kunnen dan ze dachten. De onderbouwleerlingen maken hier kennis met de echte praktijk, elke week een ander groepje. Het leuke is dat ze hier na gaan denken over de waarde van tweede-, derde- of vierdehands artikelen. Ze worden al doende circulair bewust. Dat is leuk om te zien. Verder is het heel fijn dat de winkel rolstoeltoegankelijk is.’ Van Waarde heeft een toegankelijk toilet, dat ook beschikbaar is voor het winkelend publiek.

Niet beconcurreren maar versterken
Projectleider Rosa Scholtens legde uit hoe het concept tot stand is gekomen en hoe het werkt. ‘Circulair ambachtsnetwerk WaardeRing is in 2022 begonnen met de Kerst Pop-up in de Diezerstraat. Dat was zo’n succes, dat een tweede Kerst Pop-up volgde en al snel gekeken werd naar een blijvende winkel. Op het moment dat het haalbaar bleek, hebben we deze winkel circulair verbouwd, met onder andere Weever Circulair.’ Vervolgens werd het aanbod bepaald. ‘We hebben naar het straatbeeld gekeken’, vertelde Hetty. ‘Je vindt hier een tweedehandskledingwinkel, vinylwinkels, een speelgoedwinkel, een outdoorwinkel, een duurzame wereldwinkel. Wij bieden al deze artikelen nu ook aan, aangevuld met de producten van de circulaire makers uit het WaardeRing-netwerk. De consumenten kijken eerst bij ons en als we niet hebben wat ze zoeken, gaan ze naar de andere winkels. Die andere ondernemers zijn heel blij met ons. Onze komst is van invloed op hun omzet. Daarnaast is de winkelleegstand afgenomen.’

‘Iedereen wil het heel graag laten slagen’
‘Van Waarde heeft drie pijlers’, legde Rosa uit. ‘De scholen, circulair ambachtsnetwerk WaardeRing en Stichting Kringloop Zwolle, die achter de schermen alles regelt, van administratie, financiën, exploitatie, huur, detachering medewerkers en logistiek tot het dragen van het risico. Die drie pijlers maken deze winkel bijzonder. We willen zo inclusief mogelijk te werk kunnen gaan en zoveel mogelijk leerlingen helpen en bedienen. En daar passen we onze werkwijzen op aan. We proberen maximaal flexibel te zijn.’ De scholen kopen dagdelen in. ‘Soms is het qua planning even zoeken, want de ene dag is populairder dan de andere, maar doordat we transparant werken en omdat er heel veel intrinsieke motivatie is bij de docenten en begeleiders, komen we er altijd weer samen uit. Die wisselwerking en samenwerking is heel soepel, iedereen wil het heel graag laten slagen.’ Dat geldt ook voor het Van Waarde-team. ‘Onze vaste medewerkers Celesta Stuurop en Hanneke Greve werkten voorheen bij Kringloop Zwolle. Ze blijken fantastische werkbegeleiders die heel goed met de leerlingen kunnen omgaan.’

Onderwijsprojecten
Vso, vo, mbo, pro, hbo: voor ieder is er wat wils bij Van Waarde. Zo ontwierpen Windesheim-studenten het interieur. En door de inspirerende samenwerking ontstaan steeds nieuwe projecten. ‘We hebben accreditaties voor verschillende opleidingen’, vertelde Hetty. ‘We zetten ook opdrachten uit. Vier opleidingen handel- en economie van Landstede MBO houden zich nu bezig met een verbeteringsproject voor onze marketing. Cibap-studenten ontwikkelden en ontwierpen het merk BrickBuddy, voor tweedehands LEGO® en DUPLO®. De leerlingen van Technasium Thorbecke maken van oude spullen nieuwe lampen, die we in de winkel verkopen. Leerlingen van bijvoorbeeld Greijdanus en het Meander College lopen hier hun maatschappelijke stages.’ Ze heeft nog wel een wens. ‘We ontvangen vaak prachtige kleding, die echter niet verkoopbaar is om dat een rits kapot is, of er mist een knoop. We zouden heel graag een stagiair van de Landstede MBO-opleiding Basismedewerker Fashion niveau 2 ontvangen om die kleding te repareren.’

Van Waarde staat als een huis
De mensen van de winkel van Waarde staan overal voor open. ‘De kinderziektes zijn eruit’, zei Rosa. ‘Van Waarde staat nu als een huis. Het systeem klopt: de manier waarop we samenwerken, de flexibiliteit en de korte lijntjes. Dat maakt dat we openstaan voor nieuwe dingen, opdrachten en projecten. Er is nog zo ongelofelijk veel mogelijk!’ De omzet stijgt gestaag en de klanten zijn enthousiast. ‘Het onderwijs geeft er een speciale Schwung aan. En natuurlijk speelt de A-locatie mee. Die is heel belangrijk. Op deze manier maakt een heel ander publiek kennis met de circulaire en inclusieve economie en hoe we met leerlingen en studenten werken.’ De klanten zijn enthousiast over het concept, zijn geduldig en maken graag een praatje met de leerlingen. Ook het duurzame besef neemt toe. ‘Twee complimenten hoor ik vaak’, zei Hetty: “Is dit tweedehands?!?!” en “Het ruikt hier helemaal niet naar een kringloopwinkel!”.

‘Van Waarde is een mooie aanwinst voor de stad’
‘Dit verhaal is bijna de samenvatting van mijn portefeuille als wethouder van de circulaire economie’, zei Paul Guldemond. ‘Vrijwel aan het begin van mijn wethouderschap sprak ik de wens uit voor meerdere circulaire winkels op een A-locatie. Dit hoort hier gewoon. Het past bij het profiel van Zwolle. De mensen die hier werken verdienen deze plek op deze A-locatie en zo worden ze ook gewaardeerd. Je ziet dat elders in de binnenstad ook meer circulaire initiatieven worden genomen. Op die manier ontstaat er een nieuw ecosysteem van bedrijvigheid. Ik ben heel erg blij dat hier jongeren een plek krijgen om te ervaren wat het is om in een winkel te staan. Dat vind ik een mooie aanwinst voor de stad. Van Waarde blijkt te werken! Het is heel fijn dat jullie als onderwijsinstellingen daaraan bijdragen.’

Onderwijs en circulariteit
Directeur Wilma Voortman van Stichting Kringloop Zwolle legde uit hoe Van Waarde gefinancierd is. ‘We hadden veel extra middelen nodig om het op te starten. Dat hebben we kunnen doen met subsidies en bijdragen, anders had het niet gekund. We betalen het volle pond aan huur. Verder werkt het nu als volgt: de kringloop levert de artikelen aan voor de eigen prijs, zodat we alle omliggende processen kunnen betalen. Kringloop Zwolle maakt hier geen winst op. Mocht die winst een bepaalde marge overstijgen, dan wordt het bedrag verdeeld onder de deelnemende partners. Maar dat is nog niet aan de orde. Ons doel is ervoor te zorgen dat deze spullen een tweede leven krijgen. Wij creëren vijf arbeidsplekken en wij zorgen dat de scholen een goede werkplek hebben.’ Zonder die scholen kan Van Waarde niet bestaan. ‘We willen jullie bedanken: Van Waarde loopt als een trein. We hopen van harte dat we hier gezamenlijk mee door kunnen gaan.’ Eind van het jaar beslissen de scholen over de komende drie jaar.

De echte praktijk
Tom Valk is directeur van Landstede MBO, onder andere van het landschap Mooi & Mode. ‘Ik vind het mooi dat die circulariteit als onderwerp heel erg gelinkt is aan het onderwijs op deze manier en dat ook verschillende studenten en leerlingen elkaar hier ontmoeten. Dat past heel erg bij hoe wij graag willen dat leren ontstaat: in de echte praktijk.’ Aan de oproep voor een project met de opleiding Basismedewerker Fashion niveau 2, werkt hij graag mee. ‘Dat is bij uitstek een doelgroep die daar helemaal voor openstaat, want die werkt graag met de handen. Daar ligt ook een verbinding met de niveau 1-opleiding Entree en de Internationale Schakelklas, misschien kunnen we daar dan ook iets voor bedenken. Geweldig om te zien hoe het werkt, wat voor een fantastische werkplek de leerlingen en studenten hier hebben en hoe enthousiast iedereen is. Dit is iets waar we met z’n allen echt trots op kunnen zijn.’

‘Het is een heel waardevol concept’
‘In 2015 hebben wij onze Noggus&Noggus-kringloopbedrijven aan de Stichting Kringloop Zwolle overgedragen, met het verzoek of het onderwijs verbonden kon blijven’, vertelt Theo Rietkerk, voorzitter van het College van Bestuur van Landstede Groep. ‘Als je dan ziet hoe verschillende soorten onderwijs en circulariteit hier bij Van Waarde op deze A-locatie samenkomen, dan kunnen we daar heel trots op zijn. Hier zie je de verbinding op een hele mooie en effectieve manier tot stand komen; je zag hoe leerling Esmee hier gegroeid is. Het is goed om te zien hoe een aantal vo- en mbo-scholen van Landstede Groep hieraan bijdragen. Maar als je verder wilt komen, is stabiliteit nodig. Dus mijn oproep is ook: kom in oktober tijdig met het verzoek aan de scholen. Onze grondhouding ten opzichte van dit concept is positief. Je kijkt over onderwijsgrenzen heen en daar zijn wij als Landstede Groep wel van. Wat mij betreft is het een heel waardevol concept.’