‘Ik ben wel een pionier’

18 juni 2021 | Kringloop zit Monique Backers in het bloed, textiel is haar passie. En toch gaat ze een nieuwe uitdaging aan. Vorig jaar vertrok ze als bedrijfsleider bij Noggus&Noggus in Ommen, om bij Kringloop Zwolle een textielsorteercentrum op te starten. Inmiddels is ze begonnen als projectcoördinator Cultuur en Maatschappij bij Cultuurkoepel Vechtdal Hardenberg. ‘Ik ga kringloop missen, maar ik ben toe aan een nieuwe uitdaging’, aldus Monique. Een terugblik.

Kringloop was nieuw voor Monique, toen ze elf jaar geleden startte bij Noggus&Noggus. ‘Ik werkte tot die tijd als artdirector bij een verpakkingen- en tassenontwerpbureau en ik was toe aan een nieuwe uitdaging’, vertelt ze. ‘De functie-eisen in de vacature van bedrijfsleider bij Noggus&Noggus kwamen vrijwel allemaal overeen met het lijstje van wensen dat ik zelf had opgesteld. En vanwege mijn ervaring, mijn no-nonsensementaliteit en diploma’s MTS werktuigbouwkunde/ installatietechniek en modevormgeving, werd ik aangenomen.’

Kringloop is fingerspitzengefühl

Bij Noggus&Noggus ging een totaal nieuwe wereld voor Monique open. ‘Ik kwam uit een commerciële wereld en ging met vrijwel alleen vrijwilligers werken. Weet je, er is geen opleiding Kringloopmanagement of dergelijke. Kringloop moet in je zitten, het is allemaal fingerspitzengefühl. Je moet oog voor spullen met ervaring hebben, voor afvalscheiding, voor duurzaamheid. Je moet niet in je torentje blijven zitten maar mee aanpakken. Als het nodig was stond ik op de inname of ik reed op de bus. Ondertussen ben je leidinggevende en ondernemer, maar je moet ook mensenkennis hebben. Je moet aanvoelen waar je medewerkers mee zitten en wat je van ze kunt verwachten. Maar tegelijk moet je beseffen dat je geen maatschappelijk werker bent, je runt wel een business. Ik heb geleerd te observeren en ontdekt dat je mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt juist een beetje úit die privésituatie moet trekken. Afleiden van eventuele eigen problemen, ze steeds een beetje meer verantwoordelijkheden geven. Ik heb heel wat mensen als muisjes zien binnenkomen en fluitend weer zien vertrekken. Dat is echt geweldig om mee te maken.’ 

Circulair ambachtscentrum in het klein

‘In het begin heb ik duidelijkheid en structuur aangebracht: heldere regels, goede communicatie, geen ruis’, zegt Monique. ‘Dat was wennen voor de mensen, maar later zagen ze de voordelen er van in en waren ze er blij mee. Vervolgens zijn we heel zorgvuldig materialen gaan scheiden. Het werd een soort sport, op een gegeven moment zaten we op een rendement van 98 procent, dat was geweldig. Ondertussen netwerkte ik in de gemeente Ommen, men wist ons steeds beter te vinden. Repair Café was een vaste gast. Buitenlandse kansarme jongeren deden bij ons werkervaring op. Leerlingen van ZMLK-school Boslust kwamen wekelijks bij ons om te werken en leuke activiteiten te doen. We hadden vaak acties voor goede doelen, zoals de breicampagne van Innocent Drinks: in samenwerking met ouderen van zorginstelling ’t Vlierhuis mutsjes breien voor smoothies om aandacht te vragen voor eenzame ouderen. We hadden een taalpunt voor laaggeletterden en anderstaligen. En door ons contact met vluchtelingwerk konden we asielzoekers helpen bij het inrichten van hun huis en ze konden bij ons de taal en cultuur leren. Het was echt een circulair ambachtscentrum in het klein.’

Exploitatie de Schatkamer

Monique zorgde ook voor de exploitatie van De Schatkamer met webshop in het centrum van Ommen, waar pareltjes van de kringloop worden verkocht en ambachtelijk vervaardigde artikelen uit tweedehands materialen. ‘De Schatkamer is bedoeld om een nieuwe doelgroep aan te boren, mensen bewust maken van de kracht, waarde en charme van gebruikte spullen. Het was pionieren in het begin; kijken wat klanten wel en niet willen en ook moesten de medewerkers leren wat geschikt is voor De Schatkamer. Ik denk dat dat nog wel eens een training of cursus voor kringloopmedewerkers waard is: de waarde leren inschatten van ingebrachte spullen.’

‘Stof is mijn passie’

‘Twee jaar geleden heb ik een naaiatelier in Ommen opgestart. Twee ochtenden per week maken vier dames producten zoals tassen en kussens voor de Schatkamer’, vertelt Monique. ‘Fantastisch vond ik het. Stof is mijn passie. Ik zat als klein meisje al achter de naaimachine en ging alle stoffenmarkten af en later maakte ik tassen als hobby en gaf ik workshops.’ Het naaiatelier gebruikt stoffen die anders worden afgevoerd en naait met binnenkomende naaimachines die op die manier gelijk worden getest. ‘We maken mooie producten van goede kwaliteit. We gebruiken mooie materialen en alleen het kwalitatief goede Gütermann garen dat binnenkomt, dat is een gladde, sterke draad en scheelt heel wat frustratie.’ Monique had speciaal voor het naaiaterlier ruimte gecreëerd in de volle vestiging. ‘Het was echt mijn ding, ik had er heel veel zin in. Ik vond het wel heel erg jammer dat ik dat moest afstaan toen ik naar Zwolle ging. In de toekomst wil ik daar nog wel eens wat mee.’

Textielsorteercentrum Kringloop Zwolle

November vorig jaar verliet Monique haar vertrouwde Noggus&Noggus-vestigingin Ommen om bij Kringloop Zwolle vestiging Zwolle-Zuid een textielsorteercentrum op te zetten. ‘Tot voor kort deden we altijd aan cherry picking: de mooie, verkoopbare artikelen haalden we uit de ingebrachte kleding om in de winkel te verkopen, de rest ging als B-keuze naar een afnemer. Die manier van werken is echter niet meer te verantwoorden naar de maatschappij, vind ik. Dus we sorteren nu op soort, op fracties. Katoen bij katoen, polyester bij polyester, wol bij wol enzovoort. Daardoor krijg je fracties die beter gerecycled kunnen worden, elk op een daarvoor geschikte manier. Om zo te werken moest het hele systeem omgegooid worden. Mensen moeten weten hoe ze de stoffen moeten bekijken en beoordelen, er komen heel veel handelingen bij kijken. We kunnen nog wel een aantal vrijwilligers gebruiken en we wachten nog op materialen zoals rollende kliko’s en dergelijke, zodat het nog efficiënter en effectiever kan gaan.’

‘Dit is een goede start’

Vanuit Zwolle gaan alle gesorteerde fracties naar Noggus&Noggus in Staphorst, waar ze door de afnemers worden opgehaald. ‘Alles op één locatie zou het meest ideaal zijn, want dan heb je echt legio mogelijkheden. Maar dit is een goede start.’ Monique praat nog steeds in de tegenwoordige tijd. ‘Hahaha ja. Eerst had ik niet het gevoel dat ik het zou gaan missen, maar gisteren gaf ik een rondleiding en toen ik vertelde wat er nog allemaal moest gebeuren, dacht ik: jee, wat een leuke dingen moeten er nog allemaal ondernomen worden.’ En dat terwijl het wel een cultuuromslag was van Noggus&Noggus naar Kringloop Zwolle. ‘De manier van werken en met elkaar omgaan is anders. Het was wel bijzonder om dat te ontdekken.’

Voor elke textielsoort een doel

‘Natuurlijk ga ik kringloop missen, het zit toch in je hart’, zegt Monique. ‘We hebben zoveel mooie dingen gedaan. Activiteiten waar sommige kringloopbedrijven nu mee beginnen, deden wij allang. Mooie lappen stof die we niet in ons naaiatelier gebruiken, bieden we te koop aan. Kleine coupons verkopen we gebundeld voor scrapprojecten, zoals quilts, etuis of tasjes. Mooie stoffen zoals bijvoorbeeld ruggen van versleten kwaliteitsblouses of -overhemden worden door Studio Mullland gebruikt als voering van eigengemaakte producten. Kwaliteitsproducten waarvan een naadje los zit, worden hersteld of tegen een goedkopere prijs aangeboden. We wassen bepaalde kleding, zodat ze nog een tweede ronde meekunnen. Er gebeurt van alles, hoewel ik altijd wel kwijlend naar het textielatelier  in Amersfoort heb gekeken. Wat ze daar hebben is prachtig, dat is gewoon een droom.’

Maar Monique is nu eenmaal een pionier. ‘Het is goed dat ik nu ga. Ik wil me graag richten op mijn creativiteit en daarom ben ik de opleiding Docent Kunst en Beeldende Vorming gaan volgen. Daarbij heb ik nu een geweldig baan gevonden die precies bij mij past. Ik word projectcoördinator Cultuur en Maatschappij bij Cultuurkoepel Vechtdal Hardenberg. Daar heb ik heel veel zin in. Mijn opvolger wens ik heel veel succes!’