Gemeente Dalfsen timmert hard aan de circulaire weg

26 maart 2025 | Dik een jaar nadat circulair ambachtsnetwerk WaardeRing gelanceerd werd, sloten in 2020 ook de gemeenten Dalfsen, Staphorst, Ommen en Zwartewaterland zich enthousiast aan. Hierdoor konden de kansen voor mensen en materialen in de wijde regio worden uitgerold. De WaardeRegio-gemeenten houden mede het netwerk in stand, denken mee over het beleid en organiseren gezamenlijk regelmatig activiteiten. Adviseur/Projectleider Duurzaamheid Rutger Uitentuis licht toe hoe de gemeente Dalfsen het aanpakt.

Het is dik een jaar geleden dat Rutger startte in zijn huidige functie. ‘Er was in de gemeente Dalfsen al veel gebeurd op het gebied van duurzaamheid, circulariteit en afvalinzameling. We hebben al langer een duurzaamheidsbeleid dat zich voor 90 procent richt op de transitie naar schone energie en aardgasvrij. Ook wordt er bij projecten altijd wel naar hergebruik gekeken, zoals bij bestratingen en we hebben bijvoorbeeld verkeersborden van gerecycled materiaal. Daarnaast zijn we aangesloten bij WaardeRing. Maar een concreet beleid voor circulariteit was er nog niet, dat mocht ik oppakken.’ Het resulteerde in de Kadernota Circulair (visie), die in maart is goedgekeurd door de gemeenteraad.

Sectoren en koplopers
In het plan ligt de focus op de drie sectoren landbouw, bouw en afval- en grondstoffenbeheer. ‘Bij die drie sectoren zijn veel materialen en grondstoffen in omloop en is de milieu-impact groot’, legt Rutger uit. ‘We hebben veel landbouw- en bouwbedrijven in de gemeente. En het afval- en grondstoffenbeheer speelt een grote rol bij circulaire bewustwording van inwoners en bedrijven.’ Daarnaast richt de Kadernota Circulair zich op de koplopers & pioniers. ‘Die hebben we genoeg in Dalfsen. Zij zijn als het ware de aanjagers voor innovatie in de circulaire transitie.’ Ook de gemeentelijke organisatie heeft een belangrijke voorbeeldfunctie in de nota.

Uitvoeringsplan
‘Als gemeente kunnen we niet de kar trekken voor de hele transitie’, zegt Rutger. ‘Maar we staan in contact met de inwoners en met de bedrijven en we kunnen invloed uitoefenen. Agrarische ondernemingen kunnen we helpen op het gebied van kringlooplandbouw. In de bouw stimuleren we het gebruik van circulaire en biobased materialen. Zo is er al een bedrijf dat hennep verbouwt, waarmee je bijvoorbeeld isolatiemateriaal kunt maken. Daarnaast willen we het voor organisaties en inwoners zo makkelijk mogelijk maken om effectief producten te kopen en grondstoffen zo hoogwaardig mogelijk te verwerken.’ Hoe het allemaal concreet aangepakt gaat worden, verduidelijkt Rutger in het uitvoeringsplan, dat nu in de maak is. ‘Ik heb onderzocht wat er op ons afkomt aan regelgevingen vanuit rijk, provincie en Europa en op welke manier die de gemeente, ondernemers en inwoners raakt. Op basis van de bevindingen ben ik nu in gesprek met de sectoren en doelgroepen uit de nota. Hun input neem ik mee in het uitvoeringsplan dat in 2025, 2026 in werking treedt.’

Circu-leren
‘Waar ik mee aan de slag ben is de meetbaarheid. Hoeveel kost circulariteit, hoeveel levert het op? Welke concrete stappen kun je zetten? Hoe kun je die stappen op een natuurlijke, logische manier in de werkprocessen integreren zonder men het gevoel krijg: komt dát er ook nog eens bij. Daar wil ik me graag hard voor maken. Dat het niet voelt als weer een extra taak die extra energie en extra tijd kost, maar dat men de kansen en mogelijkheden ontdekt.’ Het is een complexe opgave. ‘Circulariteit is een abstract begrip. Ik heb er zelf ook mee zitten puzzelen. Het gaat vooral over grondstoffen, materialen en producten. Alles wat daar raakvlakken mee heeft, zoals CO2-uitstoot, bewegingen, levensduur, dat is voor mij circulariteit. Meetmodellen zijn in ontwikkeling, we moeten verkennen hoe we die het beste in de organisatie kunnen toepassen. Het is circu-leren: leren circulariteit in de praktijk te brengen. En daar hebben we als gemeente ruimte voor nodig.’

WaardeRinga
‘Wat daarnaast sowieso moet gebeuren is dat ons circulaire ambachtsnetwerk WaardeRing een solide financieringsstructuur krijgt’, zegt Rutger. ‘Dat is een concrete activiteit die ik wil meenemen in het uitvoeringsplan.’ En dat is nodig. ‘WaardeRing is vanuit een bevlogenheid en ideologie ontstaan en de ontwikkeling is heel snel gegaan. Dan kom je op een gegeven moment op het punt dat je moet gaan professionaliseren want anders vlieg je alle kanten uit. Je moet een duidelijke focus formuleren, want dan kun je veel beter aansluiten op de partijen die lid zijn en op de actuele ontwikkelingen. En belangrijker nog: dan kan het netwerk uiteindelijk beter op eigen benen staan. We zijn nu aan het verkennen hoe we dat kunnen aanpakken.’

Grote broer
‘Het is waardevol om samen met de gemeenten Zwolle, Staphorst, Ommen en Zwartewaterland deel uit te maken van het WaardeRing-netwerk’, stelt Rutger. ‘Je stapt makkelijk bij elkaar binnen. Zwolle ervaar ik zo’n beetje als grotere broer, ik heb er veel inspiratie opgedaan voor de kadernota Circulariteit. In het WaardeRegio-overleg zitten we met de beleidsadviseurs om tafel, we weten wat er speelt en hoe je elkaar kunt versterken. Een voorbeeld is de Ontspuldag die we onlangs gezamenlijk met de Ontspulknul hebben georganiseerd in vier gemeenten. WaardeRing is een heel goed functionerend netwerk, landelijke partijen en gemeenten weten ons te vinden. Dat is top.’

Omdenken
‘Ik word me er steeds meer van bewust dat we zoveel impact hebben als mens. Ik bedacht dat daar veel kansen liggen om negatieve aspecten een positieve draai te geven’, verklaart Rutger zijn belangstelling voor duurzaamheid en circulariteit. ‘Ik studeerde logistiek en deed onderzoek naar de verduurzaming van afvallogistiek.’ Er kwamen twee aanbevelingen uit voort. ‘Ten eerste bedacht ik een systeem waarbij afvalafvoerders ook de ongeveer 400 overheidslocaties in Nederland bevoorraden. Dus een bezorgdienst, gecombineerd met een vuilnisophaaldienst. En ten tweede werkte ik het idee uit voor een poolsystematiek. Je focust je logistiek gezien niet op de inkoop, maar op de capaciteit van de verwerker.’ Hij lacht. ‘In de haalbaarheid heb ik me niet verdiept, maar ik hoopte wel dat het tot nieuwe inzichten zou leiden. Bij circulariteit gaat het om dergelijk omdenken.’ Rutger gaat voor de volle honderd procent voor de circulaire economie. ‘Ik blijf me er hard voor maken en haal er veel plezier uit.’