De Lattenbodem – een kerstverhaal
December 2022 | Er was eens een lattenbodem. Als onderdeel van een antiek, eikenhouten bed met kunstig uitgesneden ornamenten vormde hij door de jaren heen een stevige ondergrond voor een liefdevol echtpaar. Hij leefde een tevreden bestaan. Het was dan ook even schrikken toen de echtgenote na een kort ziekbed op hoge leeftijd overleed. Hij miste haar, de balans was weg, zogezegd. Maar tegelijkertijd verlichtte het ook zijn taak: hij werd er zelf ook niet jonger op en af en toe kraakte hij in zijn voegen.
Het werd anders toen de man met wie hij zo lang was opgetrokken, na een rustige, koude decembernacht op een ochtend niet wakker werd. De dochter die dagelijks kwam kijken zuchtte verdrietig en pakte haar telefoon. Even later zag de lattenbodem een dokter verschijnen en vervolgens twee potige mannen die de oude heer van het bed tilden en wegdroegen op een brancard. Vertwijfeld wachtte de lattenbodem op wat komen ging.
Na een paar dagen klonk er gestommel in het huis. De slaapkamerdeur ging open en de dochter kwam binnen met twee jonge mannen. Ze keken meewarig naar het grote eikenhouten geval waar de lattenbodem deel van uitmaakte. ‘Wil één van jullie misschien opa’s bed?’ vroeg de dochter. De twee zoons schudden hun hoofd. ‘Dan brengen we het naar de kringloopwinkel’, zei ze. En zo geschiedde. Met een vrachtwagen werd de lattenbodem samen met het bed van de knusse, ouderwetse slaapkamer naar een grote, koude ruimte gebracht. Daar werd hij gescheiden van zijn eikenhouten vriend en naar een andere ruimte vol met andere lattenbodems gebracht.
‘Wat gebeurt er nu met ons?’ vroeg de lattenbodem aan z’n collega’s. ‘Tja’, zei een groot exemplaar. ‘Enkele van ons hebben een tijdje in de winkel gestaan, maar niemand wilde ons hebben. We hebben onze functie verloren, we zijn waardeloos. Binnenkort zullen we als afval verbrand worden. Onze laatste kerst nadert, als we die al halen. Mooier kan ik het niet maken.’ De collega pinkte een traan weg. De lattenbodem zakte in een diepe depressie. Wat voor bestaan was dat, zo functieloos, zonder doel, zonder waardigheid? Hij hoopte dat het definitieve einde dan maar snel kwam. Kijk, daar kwamen ze al aan. Dit was het. Zijn tijd was gekomen.
Een groep mensen naderde de bodems. Eén van hen pakte een bedbodem en trok er een latje uit. ‘Kijk, bij ons circulaire ambachtsnetwerk WaardeRing, met de klemtoon op Waarde, hebben we het als volgt bedacht’, zei hij. ‘De kringloop verzamelt de bedbodems en de leerlingen van het praktijkonderwijs halen de latjes eruit’, zei hij. ‘Zo leren zij niet alleen in de praktijk te werken, maar ook het belang van duurzaamheid. Het metaal kan worden gerecycled en deze latjes dienen als belangrijke basis voor nieuwe, duurzame producten. Onze partners kunnen de latten gebruiken, interieurarchitecten bedenken er toepassingen voor en studenten doen er onderzoek naar. En leerlingen, dagbestedingsorganisaties en onze ambachtelijke ondernemers kunnen er prachtige dingen van maken. Het mooie is dat al deze projecten als voorbeeld kunnen dienen, zodat het grote publiek ook het belang en de waarde ontdekt van hergebruik.’ De andere mensen knikten waarderend. ‘Ja! Hoe bijzonder’, zei een vrouw enthousiast. ‘Op die manier speelt zo’n lattenbodem, als voorbeeld voor andere materialen, een grote rol op de weg naar een circulaire economie!’
De lattenbodem wist niet wat hij hoorde. Belangrijk? Duurzaam? Voorbeeld? Een grote rol? Hij? Zoveel respect en waardering had hij nog nooit ontvangen. Hij zwol helemaal op van trots. En dat maakte dat zijn latjes nog net iets makkelijker loslieten. De lattenbodem en zijn collega’s hadden een geweldige kerst, de eerste van een nog lange reeks. Nadat ze waren gedemonteerd door praktijkschoolleerlingen en medewerkers van de kringloop, werd de één door een architect samen met een houtbewerker getransformeerd tot een plafondpaneel, de ander werd een prachtig kistje en een kaartenhouder bij een dagbestedingsorganisatie, vso-leerlingen maakten er stoeltjes en bankjes van, vmbo-leerlingen creëerden een mooi wandpaneel en onze eigen hoofdpersoon werd een heus, stralend kerstboompje! En steeds weer inspireerden de lattenbodems nieuwe mensen om er mooie producten van te maken.
En zo leefden de lattenbodems, het milieu, de samenleving, de circulaire economie, WaardeRing en heel veel andere mensen en materialen nog lang en gelukkig. Namens allemaal een heel fijne, duurzame kerst gewenst!