Circulief en leed | Jeroen Stegeman – De Buurman: ‘Het kan wèl!’

2 april 2024 | Even voorstellen:
In 2014 besloten Jeroen Stegeman en zijn vrouw Marloes een beter en eerlijker voedselsysteem op te zetten, vanuit de visie dat gezonde en gevarieerde voeding de basis is van onze gezondheid en dat die niet van ver hoeft te komen. Ze selecteerden met veel zorg producenten en telers, die dagelijks met hart en ziel werken aan hun trots: unieke, verse, pure producten, met een goede smaak en natuurlijk van hoge kwaliteit. Jeroen en Marloes startten een webshop met onder andere de MaaltijdBox en een VersLokaal in Berkum, gevolgd door een VersLokaal  in de Zwolse binnenstad. Kijk hier voor meer informatie: De Buurman.

Op wat voor moment in je leven kwam je in aanraking met circulariteit? Wat was de aanleiding?
Het begint met frustratie. Ik dacht op een gegeven moment: het kan toch niet waar zijn dat we de hele boel om zeep helpen. Destijds werkte ik in het grote systeem, eerst bij een transportbedrijf en later bij een supermarktketen. Het systeem waar je vroeger al vanaf de basisschool werd ingezogen: het draait allemaal om geld, niet om mensen. Niets is circulair, het is allemaal eenrichtingsverkeer. Het verdiende destijds goed, maar op een gegeven moment had ik zoiets van: dit klopt gewoon niet. In 2015 besloten mijn vrouw Marloes en ik het anders te gaan doen. Ik heb ongeveer een jaar lang onderzoek gedaan naar welk eerlijk voedsel we waar konden krijgen in de regio en dan kom je al snel in het circulaire circuit. En je komt weer heel dichtbij hoe je grootouders vroeger leefden.

Wat was het eerste op dit gebied dat je aanpakte/veranderde?
Eigenlijk was dat de hele retail. We zijn ook retail. Wij zijn geen boer, we zijn geen teler, maar wij zijn wel degene die de boer en de teler verbindt met bedrijven, zorg en consumenten. We begonnen met een webshop, maar we hielden ook van het contact met de mensen, dus we startten ook een VersLokaal. Eerst ging ik dus op onderzoek uit. En het bleek destijds nog best lastig om in de regio eerlijk voedsel te vinden! Maar uiteindelijk is het gelukt. Ik haal nu zelfs puur, eerlijk en echt brood uit de provincie Zeeland, waar men er minimaal twintig uur over doet om een goed desem brood te bereiden, in plaats van één nachtje. 

Wie of wat inspireert je het meest?
Daar moet ik eens even over nadenken. Ik lees graag boeken die de dingen op een andere manier benaderen. Zoals Morele Ambitie van Rutger Bregman. Dat boek zou eigenlijk iedereen moeten lezen. Het gaat over verspilling, en dan ook over verspilling van talent. En dat als je wilt dat er wat verandert, je niet met een vingertje moet wijzen, maar je zelf gewoon moet beginnen. Het is een inspirerend boek. Maar Martin Luther King met z’n droom was ook inspirerend. Ik had ook een droom: het kan wèl anders. Iedereen verklaarde me voor gek, het zou niet haalbaar zijn met alle grote supermarkten hier. Maar dan kom ik bij een andere inspirator: Stephen Covey, de auteur van het boek ‘de zeven eigenschappen van effectief leiderschap’. Die illustreerde het met cirkels: hoe groter de cirkels, hoe groter de tussenruimte. Als we die tussenruimtes met z’n allen vullen, komen de grote cirkels uiteindelijk in het gedrang. De cirkel van invloed noemt hij dat.
Ik weet eigenlijk niet waar die droom, die enorme drive van mij vandaan komt. Dat ga ik misschien nog eens uitzoeken. Mensen worden soms helemaal gek van mij. Iets drijft me om steeds enorm veel gas te geven. Daarom help ik ook nog steeds mee in mijn bedrijf, dan kan ik mijn energie een beetje kwijt, knipoog.

Waarvan gaan jouw tenen echt krullen?
Dat is hoe grote bedrijven zoals Unilever jou laten denken dat je gezond voedsel koopt. Mijn oma zei altijd al: als je de toegevoegde stoffen niet op vijf vingers niet kunt tellen: eet het dan niet. Ga jij die pakjes en zakjes maar eens lezen. En de overheid en de reclamecodecommissie laten het allemaal lopen. Daar word ik wel eens chagrijnig van. Mensen praten en praten, maar krijgen nog geen deuk in een pakje boter. Er wordt veel te veel met het hoofd gewerkt tegenwoordig. We moeten weer die goede verbinding en die goede balans tussen hoofd en hart zien te vinden. Want met je hart voel je veel beter aan wat wel en niet kan en goed is.

Waarvan bloeit jouw hart op?
Als een ander mij begrijpt en klant wordt. Dat vind ik heel fijn. Het oude systeem werkt niet meer. Stephen Covey zei het ooit al: ‘’If the ladder is not leaning against the right wall, every step we take just gets us to the wrong place faster.’ Kijk wij hebben op voedselgebied de ladder tegen de andere muur neergezet. Dan heb je alleen nog klanten die je boodschap begrijpen, medewerkers die het werk begrijpen en voor de rest gaat het gewoon vanzelf de goede kant op, en dat doen we niet alleen bij DeBuurman maar vele andere goede initiatieven zijn er ook, ook in andere branches.

Wat is het leukste circulaire voorval dat je ooit hebt meegemaakt?
Wij waren op zoek naar fruitkistjes. Noggus&Noggus in Dalfsen had bedbodems, de mensen met een beperking van TOP Vechtdal maakten er kistjes van. Zoiets is toch geweldig!

Wat is de mooiste circulaire oplossing die je ooit hebt gezien?
Je ziet steeds meer mooie circulaire oplossingen als je bij WaardeRing aangesloten bent. Het kan heel simpel zijn. Zo maken wij niet rechtstreeks compost van de groente die we overhouden, maar brengen die naar de dierenweide in Berkum. Met de natuurlijke mest komt het bodemleven mooi op gang. Dat is de manier. Het gaat wat mij betreft niet over géén vlees eten. Het gaat erom dat dieren hun natuurlijke functie weer terugkrijgen. Geen graan- maar gras gevoerd vee. En geen kapot gekweekte, maar biologisch geteelde groente zoals onze grootouders die aten, boordevol vezels, vitaminen en mineralen.

Hoe ziet het circulaire huis van je dromen eruit?
Natuurlijke materialen, dat is veel gezonder. Ik wil nog wel een keer een heel duurzaam nieuw huis bouwen, met bijvoorbeeld een koele kelder en veel opvang van zonnewarmte. Als je de vroegere logica met moderne middelen toepast, dan kom je een heel eind.

Als je een wet mocht maken/schrijven, hoe zou die dan luiden?
Er zijn al best heel veel goede wetten. Zoals dat iedereen recht heeft op goed voedsel. En iedereen heeft recht op een dak boven z’n hoofd. Die wetten moeten gewoon beter nageleefd worden.

Wat is je ultieme circulaire droom? Of heb je er meerdere?
Ooit laten we de bodem zoals die is, halen we er niets meer uit. Dan hergebruiken we alles. Ik geloof daar in.

Heb je een circulaire tip?
Zorg dat je allemaal een paar kippen hebt. Alle etensresten gooi je in de ren. Iedereen zou een huisdier moeten hebben. Kinderen groeien heel anders op met dieren om zich heen. Ze leren zorgen, verantwoordelijkheid nemen, liefde geven. Ze leren ergens voor te staan en niet weg te lopen als het lastig wordt. Het leven wordt pas verrijkt als je moeilijke dingen leert overwinnen. En hoe circulair wil je het hebben met je kippetjes: groenteresten erin, eitjes eruit en de cirkel is weer rond. Gewoon klein beginnen.

Wil je nog iets anders circulairs kwijt?
We moeten elkaar niet de vliegen willen afvangen. We moeten elkaar juist inspireren. Dat wil ik de mensen graag meegeven.