‘Hier zie je hoe een circulair ambachtscentrum in de praktijk kan werken’

27 november 2023 | Waar moet je aan denken als je een Circulair Ambachtscentrum start? Begin je met een netwerk, zoek je eerst een locatie, of combineer je beide? Om inspiratie op te doen kwam een grote delegatie uit de Lelystad vrijdag bij WaardeRing op bezoek. Wethouder, raadsleden, kringloop, onderwijs, werkbedrijf, afvalinzamelaar en kwartiermaker circulaire economie lunchten in de Theetuin van arbeidstrainingscentrum TIB. Ze kregen een presentatie en een rondleiding en brachten daarna een bezoek aan kerstwinkel Van Waarde in de Zwolse binnenstad.

‘Starten met een netwerk in plaats van een fysieke locatie heeft veel voordelen’, vertelt directeur Wilma Voortman van de stichtingen Kringloop Zwolle en Noggus&Noggus. ‘Geen businessplannen, geen oponthoud, geen eindeloze discussies: je kunt meteen beginnen met samenwerkingen en projecten.’ Vervolgens is het vanuit de bewezen waarde van WaardeRing een stuk eenvoudiger om beleidsmakers, beslissingnemers, directies en besturen mee te nemen op het pad naar de circulaire economie. ‘We kunnen met de vele succesvolle projecten die inmiddels in het leven zijn geroepen aantonen dat het werkt’, zeggen Banoe Barzingi (aanjager en adviseur circulaire economie bij de gemeente Zwolle) en Mark Oldengarm (staflid bedrijfsvoering Kringloop Zwolle/Noggus&Noggus en gemeenteraadslid). ‘Dat praat een stuk makkelijker. Er is veel meer draagvlak en dat maakt ook de zoektocht naar een eigen plek minder ingewikkeld.’

Bewustwording
Want zo’n centrale locatie is inmiddels ook bij WaardeRing wel het uitgangspunt. ‘Een netwerk bood voordelen, maar een fysiek centrum ook’, zegt Wilma. ‘Het is logistiek gezien efficiënter en de lijntjes zijn nog korter. Ondernemers, leerlingen en partners kunnen bij elkaar inspiratie opdoen en nieuwe mogelijkheden ontdekken. Je kunt letterlijk over de schotten van je eigen toko heen kijken.  En als zo’n locatie centraal gelegen is op een A-locatie, doen de inwoners er ook hun voordeel mee: circulariteit is geen ver-van-je-bed-show meer, maar gebeurt om de hoek. Je geeft er zichtbaarheid aan. Zo’n centrum draagt volop bij aan duurzame bewustwording.’

Inspirerend
In Lelystad is de situatie anders dan bij de start van WaardeRing. Daar was het milieubrengstation aan vervanging toe en is men nu op zoek naar een goede invulling van een nieuw fysiek centrum. ‘Wij werken dus andersom’, vertelt Kristel Logghe, kwartiermaker circulair ambachtscentrum Lelystad. ‘Wij beginnen met een nieuwe locatie. Met een aantal partners waaronder milieustraat, kringloop, onderwijs, werkbedrijf en gemeente willen we daar een nieuw centrum neerzetten met meteen alle functies bij elkaar. Dit is een inspirerend werkbezoek, waarbij we nieuwe ideeën hebben kunnen opdoen.’

Circulair denken
Sander Post, directeur Concern voor Werk en Werkbedrijf Lelystad, denkt dat er een grote rol is weggelegd voor het werkbedrijf. ‘Het verhaal is hier mooi: participeren is niets meer dan circulair denken op de arbeidsmarkt.’ Hij is enthousiast. ‘Potentiële partners kunnen ons gewoon vragen: wat kunnen jullie toevoegen. Zo eenvoudig ligt het gewoon, bel ons!’ Gertjan de Waard is directeur van HVC Groep. ‘Vandaag hebben we veel inspiratie opgedaan en ook geleerd dat je gewoon moet doen, gewoon moet starten met je netwerk. HVC heeft de missie om de wereld duurzamer te maken en het is mooi om te zien hoe je daar verschillende onderwijsniveaus een rol kunt geven. Kijk, het beste afval is géén afval. Als we dat zo lang mogelijk kunnen uitstellen heeft dat de voorkeur en dat is de reden dat we hier ook zo enthousiast over zijn.’

Balans
‘Wat voor ons heel interessant is om te horen zijn alle concrete voorbeelden van samenwerkingen en de ideeën die daaruit ontstaan’, zegt gemeenteraadslid Pieter Frankema van de ChristenUnie. ‘Hoe pak je bepaalde afvalstromen aan, hoe kun je materialen hergebruiken. En de manier waarop samenwerkingen worden vormgegeven is inspirerend. Het is wel duidelijk dat hier het netwerk, de samenwerking, belangrijker is dan locatie. Voor ons was een nieuwe locatie noodzaak, omdat de afvalbrengstraat aan vervanging toe is. Het geeft aan de ene kant een vliegwieleffect, maar aan de andere kant moet je oppassen dat je je niet teveel focust op de locatie en die samenwerking en dat netwerk uit het oog verliest. Daar moet je een hele goede balans in zien te vinden. Voor mij is dat de belangrijkste les.’

Eyeopener
Judith Boertjens van GroenLinks is ook enthousiast. ‘Ik vind het heel mooi hoe het netwerk hier opereert met al die verschillende partijen. Dat je zoveel kunt betekenen voor het onderwijs en dat de kringloopwinkels kunnen zorgen voor meer dan 90% hergebruik, dat is voor mij echt een eyeopener. Bij WaardeRing komt alles samen: arbeid, scholing, duurzaamheid, hergebruik, terwijl het helemaal niet zoveel geld kost, omdat iedereen vanuit het netwerk bijdraagt. Dat vind ik heel interessant. Wij zijn al langer pleitbezorger van een circulair ambachtscentrum, omdat we weten dat er zoveel wordt ingeleverd waar nog iets mee kan. Hier zie je hoe dat in de praktijk uitgewerkt kan worden, dat vind ik heel leuk. Ik ga met nieuwe energie naar huis.’