Circulief en leed | Mette van Dongen: ‘Ik wil graag laten zien hoe het óók kan’

16 december 2022 | Deze keer deelt een jongere Circulief een leed. Mette van Dongen is twaalf jaar. Ze zit in groep acht van obs Slingerbos in Diepenveen en ze woont in Olst. Niet zomaar in Olst; ze woont in één van de Aardehuizen, een ecologische wijk van zelfvoorzienende huizen, waarbij alle aspecten van duurzaamheid in onderlinge samenhang zijn toegepast. Mette woont er met haar zus Marike, haar moeder Annemieke, haar vader Maarten (de projectleider van circulair ambachtsnetwerk WaardeRing) en poes Liesje. Mette heeft heel veel verstand van hergebruik en circulariteit en ook van kunst en creativiteit. Volgend jaar gaat ze de nieuwe Kunst & Cultuurroute volgen op de Boerhave in Deventer.  

Op wat voor moment in je leven kwam je in aanraking met circulariteit?
‘Op mijn vijfde, toen ik hier kwam wonen, dat was in 2015. Ik weet nog dat de hele vloer hier open lag, de vloerverwarming was er nog niet, het was één grote zandbak. Voor mij is dit een gewoon huis, voor andere mensen niet. Dit is een Aardehuis. We hebben het helemaal met de hand gebouwd. Het is groter dan andere huizen. Vooral de wc is anders. Normaal heb je een knop om door te spoelen. Hier moet je er gewoon een handje zaagsel overheen gooien. Er zit een emmer in de wc, die gooi je leeg op de composthoop. Het duurt een tot twee jaar  voor het helemaal gecomposteerd is. Dan kun je het weer gebruiken voor de tuin. Dat is best wel circulair. Verder hebben we ons eigen riool voor het douche- en afwaswater met een rietbedfilter. Daar wordt alles weer gezuiverd.
We hebben zonnepanelen voor elektriciteit en we hebben zonnecollectoren voor het warme water. Voor de warmte hebben we de kachel en de zon. De ramen zitten op het zuiden, dan kan de zon naar binnen schijnen en wordt het lekker warm.
Veel mensen denken dat we het wel koud zullen hebben in van die ecohuizen, maar ze zullen helemaal verrast zijn als ze hier binnenkomen. Het is hier echt lekker warm. De houtkachel is vanmorgen even aan geweest en dan blijft het hier 24 uur warm. Dat komt omdat het rookkanaal  niet recht naar boven loopt, maar helemaal door de massakachel circuleert, waardoor de muren van de kachel lang warm blijven.  Het rookkanaal loopt ook door een bankje heen, het is heel lekker warm als je daar zit. Als je meer wilt weten over hoe de huizen gebouwd zijn, kun je hier een hele aflevering van Klokhuis over onze Aardehuizen zien.

Dit is echt wel het circulaire huis van je dromen, of niet?
‘Ja! Ik ben best wel trots op mijn huis. Mensen van over de hele wereld komt hier kijken. Elke maand is er een rondleiding. Vorig jaar heb ik mijn hele klas en de juffrouw hier een presentatie gegeven over de Aardehuizen.  Achteraf mocht iedereen een cijfer geven, de leerlingen en de juffrouw. Het gemiddelde van al die cijfers kwam in je rapport. En toen ze het hele rijtje afgingen was het: 10, 10, 10, 10 etc. Ik kreeg van iedereen een 10! Dat was heel gaaf.
Ik ben het ook wel gewend om ons huis aan mensen te laten zien. Vroeger waren er elke zondag rondleidingen en ook in huis. En elke keer vroeg er wel iemand of ik het niet raar vond dat er ineens allemaal mensen in mijn huis stonden. Maar ik vind dat niet raar. Ik wil graag laten zien hoe het óók kan en de boodschap overbrengen.’

Wie of wat inspireert je het meest?
‘Ik denk dat ik die wc heel inspirerend en bijzonder vind. En de kachel ook, je recyclet de rook als het ware! En de flessen in de muur vind ik heel mooi.  Die geven licht door de muur heen.
Mijn ouders inspireren me ook heel veel. Ze hebben alles samen met de andere mensen van de wijk opgebouwd. Een deel van de huizen hebben we gemaakt met autobanden in de achtermuur en een deel met strobalen. Ons huis heeft strobalen. Je kunt het verschil zien: autobanden hebben een talud tegen de muur. Bij strobalen kan dat niet, dan valt hij om.
Mijn ouders hebben me geleerd hoe belangrijk hergebruik en duurzaamheid is. Ik hergebruik zelf ook graag. Voordat mijn moeder een oude doos weggooit, vraagt ze altijd aan mij of ik er nog wat mee wil knutselen of dergelijke. En meestal is dat wel zo.’

Wat vind je echt niet kunnen, als het gaat om circulariteit?
‘Ik vind het niet nodig dat mensen de kachel heel hoog zetten als het koud is. Dan denk ik: trek lekker een dikke trui of een warm vest aan.’

Wat vind je een hele mooie circulaire oplossing?
‘Hoe ze plastic uit zee halen, dat vind ik wel heel gaaf. Het project The Ocean Cleanup is bedacht door een Nederlandse jongen.’

Denk je dat het goed gaat met de circulaire economie?
‘Ik maak me wel eens zorgen. Wij kijken elke ochtend op school het nieuws en daar gaat het vaak over het milieu en het klimaat. Dan zie je hoeveel fabrieken en auto’s er zijn, hoeveel benzine, gas en olie er nodig is. En hoeveel er in de natuur terechtkomt. Ik denk dat het fout gaat als het zo doorgaat. Maar als meer mensen hun best doen, dan komt het misschien nog goed. Ik denk dat je er zelf heel veel aan kunt doen. Later wil ik ook wel graag in zo’n huis als dit wonen. In de wijk hiernaast, of zo. Er komen in die wijk nog allemaal nieuwe ecohuizen bij.  Daar zie je ook tiny houses, die zijn heel klein! Daar past alleen maar een bed, een piepklein keukentje, een stoeltje en een tafel in. Maar ja, meer heb je eigenlijk ook niet nodig.’

Wat is het leukste circulaire voorval dat je ooit hebt meegemaakt?
‘Dat ik hier ben gaan wonen.’

Als je een wet mocht maken/schrijven, hoe zou die dan luiden?
‘Dat je altijd afval moet scheiden. Als je alles bij elkaar gooit, kun je het niet recyclen. En het kost veel geld.’

Heb je nog een circulaire wens?
‘Voor de scholen en de bedrijven heb ik wel een wens: scheid het afval. Veel van hen gooien alles gewoon bij elkaar.’

Wat is je ultieme circulaire droom?
‘Waar ik best wel vaak van droom is dat opeens alle huizen in dit soort huizen veranderen en dat alle auto’s opeens fietsen worden. Dat zou mooi zijn.’