Cibap: ‘Duurzaamheid is het nieuwe normaal’

2 april 2022 | Duurzame werkmaterialen voor de studenten, met een herkomst-label. Een projectgroep Circulariteit. Omgevingsbewustzijn als kerncompetentie opgenomen in de curricula. Circulaire aanpak van afval en energie. Circulariteit druppelt steeds meer door in alle geledingen van Cibap Vakschool voor Vormgeving, WaardeRing-partner van het eerste uur. Zowel op onderwijs- als bedrijfsvoeringsniveau. ‘We zijn de discussie voorbij, het gaat nu om het doen’, stellen Désirée Majoor, voorzitter van het College van Bestuur en creative connector Ellen Bosman.

‘Practice what you preach’, zegt Désirée. ‘Duurzaamheid bedden we niet alleen in het onderwijs in, maar ook in de bedrijfsvoering.’ Omgevingsbewustzijn is al jarenlang kernwaarde bij Cibap. ‘En vanuit dat idee is er veel aandacht voor people, planet and profit.’ Cibap is onderdeel van de Zwolse acht, een samenwerkingsverband van de vier hbo- en de vier mbo-instellingen in Zwolle. ‘Elk najaar maken we een soort studiereis. Vorig najaar bezochten we de Universiteit Twente en de Grolsch Veste in Enschede, met als thema de Sustainable Development Goals, de zeventien doelen van de Verenigde Naties om van de wereld een betere plek te maken in 2030. Zowel de UT als Grolsch zien de noodzaak van duurzaamheid, van logistiek tot gebruik, in de hele productieketen. Ik was zeer onder de indruk, het waren inspirerende bezoeken. Mede daardoor willen we hier het thema een hernieuwd accent gegeven. Het is de koers die we willen en ook moeten varen.’

Lees verder onder de foto’s

‘Waar mogelijk denken en doen we circulair’

Duurzaamheid zit er her en der al aardig ingebakken bij Cibap. ‘Eigenlijk doen we al heel veel op dit gebied. We communiceren er alleen veel te weinig over’, zegt Désirée. ‘. Het zit hem in grote, maar ook de kleine dingen. Neem de thee die we nu drinken. Die is van Trending Tea, twee jongens uit de regio die een bedrijf hebben opgezet in thee met duurzame en sociale impact. Ik ontdekte ze op het Regio Zwolle Congres. Het is maar een klein voorbeeld, we doen veel meer. We werken als school aan een energieneutrale toekomst, daar zijn mbo-breed afspraken over gemaakt. We kijken welke SDG’s gekoppeld kunnen worden aan de catering, die we opnieuw gaan aanbesteden. Daarin kunnen we ook een betekenisvolle stap zetten. We hebben ons als directie en bestuur voorgenomen om waar mogelijk circulair te denken en te doen. Het groeit langzaam maar zeker.’

‘Je merkt dat het steeds meer beklijft’

‘Het is een kwestie van timing, je moet op het juiste moment een verandering bewerkstelligen’, zegt Ellen, die Cibap vertegenwoordigt in circulair ambachtsnetwerk WaardeRing. ‘We hebben jaren geleden de Cibap Ontwerpfabriek in het leven geroepen, waar we het circulaire zaadje hebben geplant.’ In de Ontwerpfabriek werken Cibap-studenten samen met hbo-studenten en vakmensen uit het werkveld. ‘Zij experimenteren met materialen en technieken, werken ideeën uit en komen tot innovatieve en dus ook circulaire oplossingen’, zegt Ellen. ‘Op het ene moment is duurzaamheid hét thema, op het andere moment zakt het weer wat weg. Maar je merkt dat het steeds meer beklijft. Moesten we drie jaar geleden mensen nog overtuigen, nu komt de wens uit henzelf. Het gaat niet meer om moeten, maar om willen. Dat is geweldig. Je moet gewoon vertrouwen hebben, steeds het belang van duurzaamheid blijven laten zien.’

‘De mensen zijn er steeds meer aan toe’

‘Op papier kun je van alles bedenken, maar het is de kunst om het naar de praktijk te vertalen’, zegt Désirée. ‘En dat zijn we nu aan het doen. De mensen zijn er steeds meer aan toe. Studenten werken nu meer met tweedehands materialen. En tegelijkertijd zijn we ook aan de slag met het labelen van nieuwe materialen. Wat voor materiaal is het, waar komt het vandaan, hoe wordt het vervoerd, wat is de grondstof, hoe duurzaam is het, wat voor eigenschappen heeft het: al dat soort gegevens gaan we vermelden op een label. Op basis daarvan kan de student dan zijn keuze maken. Het moet normaal worden dat we dat soort kennis meegeven.’ Het College van Bestuur kan meer doen dan alleen het beleid bepalen, stelt Désirée. ‘Het zit ‘m in de alertheid. Voorbeeld: een student ontwierp een Cibap hoodie. Onze marketing & communicatie afdeling kwam met het idee om alle studenten en medewerkers op de warme-truien-dag in februari zo’n schooltrui te geven. Toen hebben we als College van Bestuur gezegd: die truien moeten dan wel van duurzame katoen gemaakt worden. “O ja, natuurlijk!” zeiden ze toen. Er was helemaal geen discussie nodig. De volgende keer hoef ik het niet eens meer te zeggen, denk ik.’

‘Met duurzame materialen kun je heel esthetisch werken’

‘Voor de Ontwerpfabriek zijn we onlangs gestart met een projectgroep Circulariteit’, vertelt Ellen, die er zelf deel van uitmaakt. ‘Een van de doelen is dat de materiaalkeuzes die we maken ook echt duurzaam zijn. Daar zijn we al mee aan de slag. We openen een soort conceptstore, een showroom waar de nieuwste materialen en producten staan. We willen laten zien dat je hele mooie duurzame en circulaire keuzes kunt maken die heel esthetisch zijn. Leveranciers werken met ons samen zodat we de materialen steeds up-to-date kunnen houden.’

‘We willen ook op circulaire wijze kennis delen’

De projectgroep doet meer. ‘We ontwikkelen een programma waardoor we in, maar ook buiten school onze ervaringen kunnen delen. Andersom kijken we wat er in de omgeving al is. Als er in de regio bijvoorbeeld al een materialenbibliotheek is, hoeven we die hier niet nog een keer te creëren. Zo ben je ook circulair met je kennis bezig.’ Ellen is enthousiast. ‘Veel plannen lagen er al wel, maar door de actieve, circulaire insteek van de directie kunnen we veel dingen ook daadwerkelijk realiseren. Dat is fantastisch. En wat ook heel mooi is, is dat we zowel de studenten als het werkveld bij al deze ontwikkelingen betrekken.’

‘We zijn de discussie voorbij’

Waar staat Cibap over vijf jaar? ‘Wat ik heel belangrijk vind, is dat de aandacht voor duurzaamheid en circulariteit vanzelfsprekend wordt’, zegt Désirée. ‘En dat kan op vele fronten. Ik wil onderzoeken hoe we er in ons personeelsbeleid aandacht aan kunnen besteden. Je zou bijvoorbeeld het van en naar school reizen per openbaar vervoer kunnen belonen. En verder denken we na over een opleiding of een route “Social Design”. Social design gaat over het ontwerpen van concepten waardoor iets in de wereld anders, beter gaat functioneren. Daarin komen duurzame en circulaire vraagstukken uiteraard ook aan de orde. Onze studenten kunnen hierin een belangrijke bijdrage leveren. We zijn inmiddels de discussie voorbij, we moeten doen, realiseren. Het moet het nieuwe normaal worden. Daar gaat het mij om.’

Er zitten volgens Désirée en Ellen heel veel lagen en mogelijkheden in het circulaire vraagstuk. ‘We werken bij alles vanuit de gedachte: hoe kunnen we hier met z’n allen stappen in zetten, zodat we de wereld beter kunnen achterlaten dan dat we hem in de schoot geworpen hebben gekregen. En daarbij gaat het nu niet meer over praten, maar over doen.’